De Weijer Design BNO houdt u op de hoogte

Het is vaak lastig om alle termen en beschrijvingen te begrijpen die gebruikt worden door drukkerijen en ontwerpbureaus. In dit artikel hoop ik duidelijk te maken wat een aantal termen betekent en hoe ze gebruikt worden.

CMYK
Dit is de meestgebruikte manier om kleuren drukwerk te maken. Vaak wordt ook full colour gebruikt. Hierbij maakt de drukker gebruik van 4 kleuren, te weten: Cyaan (C), Magenta (M), Yellow (Y) and Black (K). Als deze kleuren als rasters over elkaar gedrukt worden geeft dat de illusie dat er meer kleuren zijn dan de 4 gebruikte. Als je met een vergrootglas naar drukwerk zou kijken dan zul je zien dat het bestaat uit kleine puntjes in maar 4 kleuren.

Steun kleuren
Steunkleuren zijn voorgemengde kleuren die tijdens het drukproces in 1 keer aangebracht worden op het papier. Deze kleuren zijn vaak wat krachtiger dan full colour drukwerk en worden gebruikt in 1 of 2 kleuren drukwerk of in combinatie met CMYK wat resulteert in 5 of 6 kleuren drukwerk. De keuze van wel of geen steunkleuren heeft vaak te maken met het kostenplaatje. De voordelen van steunkleuren zijn: Er kunnen kleuren gedrukt worden die met CMYK niet haalbaar zijn. Steunkleuren zijn veel consistenter dan CMYK kleuren.

PMS kleuren
Dit zijn de meest voorkomende steunkleuren volgens het systeem van de firma Pantone. De reeks is bedacht om het leven van drukkers en ontwerpers veel makkelijk te maken, omdat ze over dezelfde kleur praten als ze een nummer in de PMS reeks praten. De kleuren kunnen ook opgebouwd worden in de CMYK kleuren maar komen er zelden hetzelfde uit te zien. Pantone heeft in de reeksen rekening gehouden met verschillende ondergronden zoals coated en uncoated papier zodat het makkelijker is om gelijkende resultaten te krijgen op verschillende soorten ondergronden.

Metallic inkten
Dit zijn steunkleuren met een metallic effect. Door een bepaalde toevoeging krijgen deze inkten een glanzend effect als ze gebruikt worden op de juiste papiersoort.

Hexachrome kleuren
Als je 6 kleuren gebruikt in plaats van de traditionele full colour kun je een veel groter kleurbereik halen. Het systeem is bedacht door Pantone en het resultaat geeft een grotere visuele kracht in de afdruk. Het is daarom ook een duurder drukprocede door het gebruik van speciale inkten en meer drukplaten en drukgangen.

Coated papier
Dit is papier met een extra laag of coating op 1 of allebei de kanten van het papier. De afwerkingen hebben vaak namen als Gloss, Silk of Mat, deze geven allemaal andere resultaten aan het drukwerk. Dit soort papier geeft scherpe afdrukken omdat de inkt bijna niet geabsorbeerd kan worden en het papier vaak een glanzend effect heeft.

Uncoated papier
Dit is papier zonder extra laag of coating. Het wordt vaak gebruikt om een natuurlijke of basic look te geven. Het geeft een duidelijk ander resultaat in het drukwerk doordat de inkt geabsorbeerd wordt en de punt wat groter maakt. Dit geeft als resultaat dat de afdruk wat minder scherp is en de kleuren wat somberder zijn dan op coated papier.

Proef
Een voorstelling van het latere drukwerk zodat er gecontroleerd kan worden op fouten of drukproblemen voordat er daadwerkelijk drukkosten gemaakt gaan worden. De proef kan variëren van een digitale print tot een daadwerkelijke drukproef van een drukpers. Logischerwijs variëren de kosten hiervan enorm. Soms wordt de proef digitaal als PDF aangeboden, hier worden vaak de vouw- en snijlijnen aangegeven. Deze manieren zijn snel en gemakkelijk, hier mag alleen nooit naar de kleuren gekeken worden omdat degene die de proef verstuurd niet garant kan staan voor de kwaliteit van het beeldscherm van de ontvanger.

Dummy
Een blanco versie van het drukwerk zoals het na afwerking eruitziet. Dit wordt vaak aangeboden om te kunnen laten zien hoe groot en wat voor uitstraling het afgewerkte drukwerk gaat krijgen. Door de kosten van de dummy wordt dit alleen gedaan bij de wat duurdere klussen om de klant een goed idee te geven hoe alles eruit gaat zien.

Hoogdruk
De oudste manier van drukken. Deze manier van drukken gebruikt een drukplaat met hogere onderdelen waar de inkt op aangebracht wordt. De inkt wordt vervolgens overgedragen op het papier als deze door de pers gevoerd wordt.

Offset drukken
Dit is de meestgebruikte manier van drukken. Het verschil met hoogdruk is dat het papier geen contact maakt met de drukplaat. De drukplaat wordt natgemaakt waarbij bepaalde delen van de plaat het water afstoten. Als de plaat vervolgens met de inkt in aanraking komt komt de inkt enkel op de plekken waar geen water is. De plaat wordt vervolgens tegen een rubber doek gedraaid waarna het papier tussen het rubber doek en een tegendruk van de inkt wordt voorzien.

Diepdruk
Bijna gelijkend aan hoogdruk met als verschil dat de onderdelen die zorgen voor de afdruk niet verhoogd op de plaat staan maar geëtst worden. Deze “gaten” kunnen variëren in diepte en grootte waardoor een grotere variatie in kleuren verkregen kan worden. Veel kunstenaars maken gebruik van deze techniek en maken hiermee zogenaamde etsen. Deze erg kostbare manier van drukken wordt echter veel gebruikt voor drukwerk in hoge oplages waar een enorme kleur-echtheid verwacht wordt. Denk aan een brochure van een groot kleding warenhuis.

Flexo
Dit is een hoogdruk variant waarbij de drukvorm flexibel is. Deze manier van drukken geeft geen prachtig scherp resultaat met geweldige kleuren maar is uitermate geschikt voor het bedrukken van bijvoorbeeld golfkarton.

Zeefdruk
Deze manier van drukken wordt gebruikt als het te bedrukken materiaal geen recht stuk papier is. Hierbij wordt de inkt door een voorbewerkte zeef gedrukt waarbij op sommige plekken de zeef dicht is waardoor op deze plekken geen inkt overgebracht zal worden. Zeefdruk wordt ook gebruikt als er UV-lak aangebracht moet worden op “gewoon” drukwerk.

Digitaal drukken
Digitale persen gebruiken de data uit de computer rechtstreeks, zonder tussenkomst van drukplaten of rubber doeken. Deze manier van drukken wordt vaak gebruikt bij kleine oplages waarbij niet de kwaliteit wordt verwacht van offset drukken. De grote voordelen van digitaal drukke zijn de lage opstartkosten en het snel kunnen aanpassen van de aangeboden data, denk aan gepersonaliseerd drukwerk.

Laminaat
Het aanbrengen van een laminaat laag geeft een effect afhankelijk van het soort laminaat wat gebruikt wordt, glans of mat bijvoorbeeld.

UV-lak
Dit geeft een hoogglans afwerking aan het drukwerk en wordt het meest gebruikt als een spot-UV waarbij enkel een paar plekken van het drukwerk dit effect krijgt.

Self cover
Dit refereert aan drukwerk waarbij het omslag van hetzelfde materiaal is als het binnenwerk.